زیست کنکور گردش خون در بدن انسان و الکتروکاردیوگرام

گردش خون در بدن انسان و شیوه ی بررسی کارکرد قلب در الکتروکاردیوگرام ( نوار قلب )

گردش خون-با سلام خدمت دوستان عزیزم که از ته قلب عاشق یادگیری هستند . . .

و اما قلب . . .

یکی از مهمترین مباحثی که در کنکور همواره مورد پرسش قرار گرفته مبحث گردش مواد و به ویژه قلب می باشد .

لذا با توجه به اهمیت این موضوع در کنکور سعی می کنیم تا حد امکان توضیحاتی بدرد بخور خدمتتون تقدیم کنیم . . .

قلب یکی از بحث های سخت در میان تست های کنکور را به خود جای داده و معمولاً سر جلسه کنکور ذهن خیلی یاری نمی کنه که مطلب را یادآوری کند .

توضیح یک چرخه کامل قلبی ( اگه این قسمت رو خوب دقت کنید قلب رو قورت می دین!!! ) :

1 . پیام تحریک در گره سینوسی – دهلیزی تولید و در دهلیزها پخش می شود .

در این زمان خون در حال ورود از دهلیز به بطن هاست و بطن در حال پر شدن است و دریچه های دهلیزی – بطنی بازن هستند و دریچه های سینی نیز بسته می باشند .

2 . دهلیزها منقبض می شوند و خون دهلیز به بطن می ریزد و بطن کاملاً پر می شود .

همزمان با این انقباض پیام تحریکی در بطن ها در حال انتشار است .

3 . پیام تحریک کل بطن ها را فرا می گیرد و بطن ها منقبض می شوند .

باانقباض بطن فشار خون حاصل از آن دریچه های دهلیزی – بطنی را می بندد ولی هم چنان خون وارد دهلیز می شود بنابراین در زمان انقباض بطن ، خون پشت دریچه های دهلیزی – بطنی بسته و در قلب تجمع می یابد .

4 . بعد از بسته شدن دریچه های میترال و سه لختی و ایجاد صدای اول ، بطن فشار را زیاد کرده تا فشار درون بطن از فشار آئورت و سرخرگ ششی بیشتر بشه تا دریچه های سینی باز شوند .

با بازشدن دریچه های سینی خون بطن وارد آئورت و سرخرگ ششی می شود .

دقت : با افزایش فشار در داخل بطن به دریچه های دهلیزی – بطنی هم فشار می آید و به درون دهلیز بر جسته شده و کمی فشار داخل دهلیز را بالا می برند .

دقت : فشار بطن چپ باید از فشار آئورت و فشار بطن راست باید از فشار سرخرگ ششی بیشتر باشد تا دریچه های سینی باز شوند .

5 . با تخلیه خون بطن ، بطن شروع به شل شدن می کند ، در نتیجه فشارش از آئورت و سرخرگ ششی کمتر می شود و خون می خواهد به علت خاصیت ارتجاعی سرخرگ ها به قلب باز می گردد .

ولی در این لحظه دریچه آئورت و ششی بسته و از بازگشت خون به بطن ها جلوگیری می کنند. همزمان صدای دوم نیز شنیده می شود .
6 . با شل شدن بطن و بعد بسته شدن دریچه های سینی دریچه های دهلیزی – بطنی تحت تاثیر فشار خون دهلیز که از شروع انقباض بطنی بسته بودند .

و الان بیشترین حجم خون مربوط به دهلیز را در خود دارند باز می شوند و خون با سرعت زیاد وارد بطن ها می شود کمی بعد این حالت تحریکات مجدد برای انقباض بعدی در دهلیز راست ( گره سینوسی – دهلیزی ) شروع می شود .

دقت : بنابر این در عبور خون از دهلیز به بطن 3 حالت داریم :

1 – دریچه ها باز می شوند وخون با سرعت وارد بطن می شود .

2 – ورود خون تحت تاثیر وزنش (نیروی گرانش) و فشار سیاهرگی مستقیماً وارد بطن می شود .

3 – خون باانقباض دهلیز سریع و با فشار وارد بطن می شود .

پس تا اینجا قطعاً با نحوه ی کارکرد این پمپ شگفت انگیز ( منظور قلب ) در درون بدن آشنا شدید .

حالا اجازه بدید بریم کمی به جزئیات و ریزه کاری ها هم بپردازیم :

1 . کاردیو گرافی :

ثبت حرکات مکانیکی و تغییرات فشار درون حفره های قلب را کاردیوگرافی گویند و به منحنی ثبت شده کاردیوگرام می گویند .

2 . الکتروکاردیوگرافی : 

قلب در هر انقباض ( قبل انقباض هر قسمت ) یک پدیده الکتریکی کلی نیز تولید می کند .

این پدیده الکتریکی با توجه به هادی بودن بافت های بدن تا سطح پوست منتشر می شود و ثبت آن الکتروکاردیوگرافی نام دارد . و منحنی ثبت شده کاردیوگرام و دستگاه ثبت این منحنی الکتروکاردیوگرام نام دارد . ( نوار قلب )

3 . نحوه ی انجام الکتروکاردیوگرافی :

الف – الکترودهای دستگاه الکتروکاردیوگراف را بر سطح پوست قرار میدهند . 

ب – جریان الکتریکی قلب با فعالیت بافت گرهی و انتقال تحریک درکل قلب ( نه انقباض ) تا سطح پوست منتشر می شود .

ج – جریان پوست از طریق الکترودهایی که در پوست قرار می گیرد وارد الکترودهای دستگاه الکتروکاردیوگراف و از آنها وارد دستگاه می شود و به وسیله دستگاه تقویت می شود .

د – جریان تقویت شده توسط دستگاه به صورت منحنی روی کاغذ رسم یا روی صفحه حساس نمایان می شود .

هـ – شکل منحنی در انواع مختلف ثبت کمی متفاوت است .

امواج ثبت شده :

P : کمی قبل انقباض دهلیز ها

QRS : کمی قبل انقباض بطن ها

T : کمی قبل پایان انقباض بطن ها و بازگشت قلب به حالت آرامش

4 . چند تغییر در الکتروکاردیوگرام :

الف – در بیماری های قلبی تغییراتی در منحنی ها پدیدار می شود که از آنها برای تشخیص نوع بیماری استفاده می کنند .

ب – انواع تغییرات :

شکل منحنی + ارتفاع آن + زمان بخشهای مختلف

بزرگ شدن قلب به علت فشار خون مزمن و تنگی دریچه ها ==> افزایش ارتفاعع QRS

انفارکتوس قلب ناشی از نرسیدن خون به میوکارد ==> کاهش ارتفاع QRS

نقص هدایتی ==> تحریک ایجاد شده در گره سینوسی کندتر از حالت عادی به بطن هدایت می شود ==> افزایش فاصله ی زمانی P تا Q، بی نظمی های زنش قلب .